Biến trong Python là gì? Hướng dẫn cơ bản khai báo, khởi tạo và gán biến

Biến trong python là gì? Làm thế nào để đặt tên cho biến? Làm thế nào để khai báo, khởi tạo và gán biến trong ngôn ngữ lập trình Python? Tất cả sẽ được giải đáp chi tiết thông qua bài viết dưới đây. 

Biến trong python là gì?

Để hiểu rõ biến trong python là gì, bạn cần phải hiểu định nghĩa biến trong Python được chia làm 2 trường phái cơ bản như sau:

• Trường phái biến 1: ở trường phái này, biến được coi như một chiếc hộp kín lưu trữ dữ liệu. Bạn có thể lưu trữ các loại dữ liệu số hoặc chuỗi ký tự bên trong biến và sử dụng lặp lại nhiều lần bất cứ khi nào bạn muốn. Kết quả có được sau mỗi phép xử lý được xác định bằng các tính toán giá trị số, chỉnh sửa chuỗi trong tạm thời. Kết quả này sẽ được giữ lại tạm thời trong biến để sử dụng cho các phương trình sau này. 
• Trường phái biến 2: ở trường phái này, biến được coi như một chiếc thẻ có ghi địa chỉ của các dữ liệu nhất định. Các dữ liệu có thể được phân chia trong bộ nhớ với các địa chỉ khác nhau. Để truy cập dữ liệu, người lập trình sẽ truy cập vào địa chỉ có trên biến của dữ liệu đó. 

Bạn không cần để ý quá nhiều đến tính chính xác của các trường phái biến. Chỉ cần nắm rõ khái niệm về 2 trường phái biến bên trên là bạn đã có thể sử dụng biến trong Python. 

Cách đặt tên biến

Để đặt tên biến trong Python, bạn cần biết đến các Quy tắc đặt tên biến:

• Loạt ký tự được phép sử dụng trong đặt tên biến trong Python từ A đến Z (Ký tự thường + ký tự in hoa), các chữ số từ 0 đến 9, Tiếng Việt có dấu, dấu gạch dưới, chữ Hán Tự,…
• Ký tự đầu tiên không được là kiểu ký tự số từ 0 đến 9.
• Bạn cũng có thể sử dụng gạch dưới cho ký tự đầu tiên khi đặt tên biến.(Tuy nhiên, nên hạn chế sử dụng lý tựu này đầu tiên bởi thường chỉ có các trường hợp đặc biệt mới sử dụng cách đặt tên này)
• Luôn phân biệt chữ cái viết hoa, chữ cái thường khi đặt tên biến
• Khi đặt tên, bạn không thể sử dụng các từ khóa của Python để đặt tên. 

Cụ thể, quy tắc đặt tên biến diễn ra như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu qua các chi tiết dưới đây: 

Dùng ký tự alphabet, chữ số, gạch dưới để đặt tên biến trong Python

Bắt đầu từ Python 3, bạn có thể dùng cả Hán tự và tiếng Việt để đặt tên cho biến trong Python. Tuy nhiên, bạn không nên sử dụng cách này quá nhiều. 

Từ Python 3 trở đi, chúng ta có thể dùng chữ hán tự và tiếng Việt có dấu để Đặt tên cho biến, tuy nhiên Kiyoshi không khuyến khích bạn dùng cách này.

<pre><code>

tên = “Kiyoshi”

tuổi =30

名前 = “Kiyoshi”

年齢 = 30

</pre></code>

Không dùng các từ khóa của Python để đặt tên biến

Nếu bạn sử dụng các ký tự số của Python trong đặt tên biến, lỗi SyntaxError sẽ xuất hiện. 

<pre><code>

7up = 100

</pre></code>

Lỗi SyntaxError:

<pre><code>

  File “Main.py”, line 1

    7up = 100

     ^

SyntaxError: invalid syntax

</pre></code>

Bạn cũng không thể sử dụng các keyword của python để đặt tên cho biến. Hãy kiểm tra tập hợp keyword trong Python thông qua câu lệnh dưới đây: 

<pre><code>

import sys

import keyword

print (“Python version: “, sys.version_info)

print (“Python keywords: “, keyword.kwlist)

</pre></code>

Bảng các keyword trong Python: 

<pre><code>

False    await    else    import    pass

None    break    except    in    raise

True    class    finally    is    return

and    continue    for    lambda    try

as    def    from    nonlocal while

assert    del    global    not    with

async    elif    if    or    yield

</pre></code>

Lỗi SyntaxError sẽ xuất hiện nếu bạn sử dụng một trong những keyword trong bảng trên để đặt tên cho biến:

<pre><code>

COPY

from = “Việt Nam”

</pre></code>

Lỗi SyntaxError:

<pre><code>

COPY

  File “Main.py”, line 1

    from = “Việt Nam”

         ^

SyntaxError: invalid syntax

</pre></code>

Hướng dẫn sử dụng biến – Ứng dụng của biến Python

Lấy ví dụ về cách sử dụng biến trong Python, ta có một chương trình tính giá của các loại hoa quả (đã được bao gồm cả thuế VAT) và in trên màn hình: 

<pre><code>

print (“Giá cam ” + str (120 * 1.1))

print (“Giá táo ” + str (90 * 1.1))

print (“Giá chuối ” + str (100 * 1.1))

</pre></code>

Nếu như mỗi lần in là mỗi lần khai thuế, bạn có thể bị nhầm lẫn hoặc vướng phải những trường hợp như nhà nước điều chỉnh thuế. Từ đó, bạn phải sửa lại toàn bộ, rất mất thời gian, công sức mà nguy cơ nhầm lẫn cũng sẽ cao hơn: 

Thay vào đó, bạn có thể sử dụng biến bằng cách khởi tạo một biến lấy tên tax và lưu trữ mức thuế VAT 1.1% bên trong biến. Khi cần sử dụng, bạn chỉ cần gọi tên biến như dưới đây: 

<pre><code>

tax = 1.1

print (“Giá cam ” + str (120 * tax))

print (“Giá táo ” + str (90 * tax))

print (“Giá chuối ” + str (100 * tax))

</pre></code>

Cả hai cách viết ở trên đều đưa ra kết quả giống nhau:

<pre><code>

Giá cam 132.0

Giá táo 99.00000000000001

Giá chuối 110.00000000000001

</pre></code>

Trong trường hợp nhà nước tăng mức thuế lên 1.6 thì bạn chỉ cần thay đổi giá trị của biến tax mà thôi. 

<pre><code>

tax = 1.6

print (“Giá cam ” + str (120 * tax))

print (“Giá táo ” + str (90 * tax))

print (“Giá chuối ” + str (100 * tax))

</pre></code>

Việc sử dụng biến tax đã giúp các trường hợp tính thuế sai giảm thiểu nhiều lần. Sử dụng biến còn giúp quá trình thay đổi dữ liệu của phương trình diễn ra một cách nhanh chóng, thuận tiện hơn. 

Cách sử dụng biến trong Python

>> Xem thêm: https://blog.cole.vn/5-cong-viec-ap-dung-data-mining/

Cách khai báo, khởi tạo và gán biến khi dùng Python

Trước tiên, để có thể sử dụng biến trong Python, bạn cần biết cách khai báo, khởi tạo và gán biến trong Python diễn ra như thế nào. 

Có 2 cách để tạo ra một biến trong lập trình Python đó là khởi tạo biến và khai báo biến. Khai báo biến tức là bạn sẽ chỉ định tên và kiểu dữ liệu của biến đó. Còn với khởi tạo biến, bên cạnh việc chỉ định tên và kiểu dữ liệu, bạn cũng còn cần gán giá trị ban đầu vào bên trong biến. 

Khai báo biến

Khác với những ngôn ngữ lập trình khác cần phải khai báo tên và kiểu dữ liệu của một biến, Python đơn giản không cần đến khai báo biến. 

Thay cho công việc khai báo thông thường, bạn có thể gán trực tiếp giá trị vào một biến mà không cần quan tâm đến kiểu dữ liệu của biến hoặc biến đã từng được khai báo hay chưa.

Sự thật là sau khi được khởi tạo, Python sẽ tự động giúp bạn xác định kiểu dữ liệu có trong biến đó từ những giá trị đầu tiên được gán vào biến. Đây là một lợi thế của Python giúp người lập trình tiết kiệm thời gian hơn so với việc sử dụng những ngôn ngữ lập trình khác. 

Khởi tạo biến trong python

Như cách tinh giản khai báo biến đã nói ở trên, kiểu của biến sẽ được xác định dựa vào những giá trị đầu tiên được gán vào biến. Đây cũng là cách để khởi tạo biến. 

Cú pháp khởi tạo biến vô cùng đơn giản:

<pre><code>

name = value

</pre></code>

Cụ thể:

• name: tên biến được đặt theo các quy tắc đặt tên biến trong Python đã đề cập bên trên. 
• Value: phần giá trị để khai báo biến, có thể là tập hợp các giá trị chuỗi ký tự, số, các đối tượng khác được cho phép,… đã đề cập bên trên.
• Dấu bằng: có tác dụng gán biến. Các giá trị bên phải dấu bằng sẽ được gán vào biến ở bên trái dấu bằng. 

Ví dụ cụ thể về quá trình khởi tạo biến với các kiểu giá trị khác nhau: 

<pre><code>

old = 24 # Giá trị biến là số

str = “Hello”  # Giá trị biến là chuỗi

colorlist = [“red”, “blue”, “yerllow”] # Giá trị biến là list

</pre></code>

Sau khi đã khởi tạo biến thành công trong Python, khi cần sử dụng biến đó trong chương trình, bạn sẽ chỉ cần viết tên biến. Giá trị được gán vào biến đó từ trước sẽ thay thế cho biến khi chạy chương trình trong Python. 

<pre><code>

num = 30

print(num)

#>> 10

</pre></code>

Sau khi gán giá trị 30 cho biến num, người lập trình có thể sử dụng biến num trong hàm print với giá trị 30 thay thế. 

Kiểu dữ liệu của biến

Bạn không cần lo lắng khi khởi tạo biến vì ngôn ngữ lập trình này sẽ tự xác định kiểu dữ liệu trong biến. Trường hợp khai báo sai kiểu dữ liệu trong biến rất ít khi xảy ra. 

Khi bạn muốn kiểm tra kiểu dữ liệu sau khi khai báo biến, bạn có thể dùng hàm type () theo cách dưới đây:

<pre><code>

myvar = 1234

print(type(myvar))

# <class ‘int’>

mystr = “hello”

print(type(mystr))

# <class ‘str’>

</pre></code>

Các kiểu dữ liệu của biến trong Python

Hy vọng với bài viết trên đây, bạn đã có cái nhìn tổng quan nhất về biến trong python. Cách khai báo, khởi tạo và gán biến trong Python có sự linh hoạt và thuận tiện hơn hẳn các ngôn ngữ lập trình khác. Đây cũng là lý do bạn nên bắt đầu học Python – ngôn ngữ cần thiết cho nghề dữ liệu.

>> Xem thêm khóa học data analyst và học business analyst cho người mới bắt đầu